Oczywiście chciałoby się wybierać projekt domu na miarę marzeń, ale nie każdy może sobie na to pozwolić. Nie znaczy to jednak, że trzeba rezygnować z ważnych wymagań i potrzeb, ale że należy tak dobrać projekt, aby spełniał najważniejsze kryteria, jakie stawia mu przyszły właściciel, a jednocześnie aby był realny. Można przeglądać gotowe projekty domów, aby zorientować się, jakie rodzaje domów oferują pracownie architektoniczne, zobaczyć, jakie są najnowsze technologie, co się sprawdza u innych inwestorów. Ale do konkretnego wyboru projektu domu, który będzie realizowany należy podejść z założeniem, że ma on spełniać kilka podstawowych wymagań poza tym, że jego koszt zmieści się w określonym budżecie, a stylistyka będzie zgodna z upodobaniami wybierającego.
Warunki lokalizacji a projekt domu
Przede wszystkim chodzi o to, że nie na każdej działce można wybudować dowolny dom. Oprócz tak oczywistych uwarunkowań jak wielkość i kształt działki, które wpływają na decyzję, czy na to być dom parterowy czy co najmniej dwukondygnacyjny, istoty wpływ na projekt mają zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub warunki zabudowy (WZ), jeśli działka, na której ma być realizowany projekt nie objęta takim planem. Są to miejscowe regulacje do tyczące takich parametrów jak, powierzchnia zabudowy wyrażona jako procent parceli, ograniczenia co do wysokości budynku i kąta nachylenia dachu, a także szerokości elewacji frontowej lub nawet bardziej szczegółowe.
Najczęściej projekt domu dobieramy do działki, ale zdarza się, że kupujemy parcelę pod budowę domu, którego wizję już mamy. W obu wypadkach przyjąć należy, że przeciętna szerokość i długość działki pod dom o średnim metrażu wynosi 20 metrów. Zbudujemy na niej niewielki dom parterowy lub średni dom z poddaszem albo piętrowy. O położeniu domu na działce mówią przepisy Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Musi pozostać 4 metry odległości od granicy działki do planowanego budynku dla ściany z oknami lub drzwiami lub 3 metry – dla ścian bez otworów okiennych i drzwiowych. Nieco inaczej przedstawiają się ograniczenie na tzw. działkach wąskich.
Liczba i układ pomieszczeń
Przeprowadzka do nowego własnego domu wiąże się najczęściej z polepszeniem warunków mieszkaniowych. Jeśli do tej pory każde z dzieci nie miało swojego pokoju, to teraz prawdopodobnie mają je mieć. Jeśli właściciele wcześniej mieszkali w bloku i nie mieli garażu ani piwnicy lub chociażby schowka, to teraz marzą o spiżarni i pomieszczeniu gospodarczym na rowery, narzędzia ogrodnicze lub inne, na sprzęty gospodarstwa domowego lub narty. Przydałby się pokój na bibliotekę lub pracownię, a może sypialnia dla gości. W ten sposób projekt domu rośnie, a w raz z nim zwiększają się koszty budowy, ale nie tylko. Większy dom to także droższe utrzymanie, czyli głównie ogrzewanie. Dlatego zanim zachwyceni komfortem wybierzemy duży dom, na którego budowę często przecież bierzemy kredyt, przeanalizujmy koszty eksploatacji. Rynek oferuje obecnie całą gamę rozwiązań grzewczych, a ich dostawcy chętnie przedstawiają kalkulacje nie tylko samej instalacji, ale także koszt powstające w czasie użytkowania. Warto przeliczyć, czy dodatkowe pomieszczenia nie będą za dużym obciążeniem w czasie eksploatacji budynku.