Wybuchy, to zjawiska pełne dramatyzmu polegające na gwałtownym uwalnianiu energii. Towarzyszą im nagły wzrost temperatury i ciśnienia, promieniowanie oraz fale akustyczne. Wybuchy mogą być spowodowane egzotermicznymi reakcjami chemicznymi, jak spalanie, lub szybkimi zjawiskami fizycznymi, takimi jak np. wybuchy kotłów parowych czy butli gazowych.
W dzisiejszym świecie przemysłowym, jednym z mniej rozważanych, ale niezwykle istotnych aspektów bezpieczeństwa, jest problem wybuchów pyłu. To zagrożenie, które może wystąpić w różnych branżach, od produkcji żywności po przemysł chemiczny, i jest często niedoceniane, choć w skutkach potrafi być katastrofalne. Sprawdź możliwości i systemy, które pozwalają im przeciwdziałać.
Czym są pyły wybuchowe?
Pyły wybuchowe, znane również jako pyły palne lub pyły zapalne, to substancje stałe lub ciekłe w postaci bardzo małych cząstek, które mogą być wysoce łatwopalne i stanowić zagrożenie wybuchowe w odpowiednich warunkach. Charakteryzują się tym, że tworzą mieszanki powietrzno-pyłowe, które w obecności źródła zapłonu mogą eksplodować lub wybuchnąć.
Tego rodzaju pyły to jedno z najpoważniejszych zagrożeń w zakładach produkcyjnych. Ich wybuch może doprowadzić do dużych strat w majątku firmy, przestojów produkcyjnych oraz do utraty zdrowia lub życia pracowników.
Jak może dojść do wybuchu pyłu?
Aby doszło do wybuchu pyłu, muszą zaistnieć trzy podstawowe czynniki, znane jako trójkąt wybuchu:
- Palność (Łatwopalność) – pył musi być łatwopalny, co oznacza, że może się zapalić w obecności źródła zapłonu.
- Źródło zapłonu – musi wystąpić źródło zapłonu, które wyzwoli reakcję chemiczną lub fizyczną w pyłach.
- Mieszanka powietrzno-pyłowa – pył musi być rozproszony w odpowiednim stężeniu w powietrzu, tworząc mieszankę wybuchową.
Na wybuch pyłu narażone są poszczególne gałęzie przemysłu:
- Przemysł energetyczny – kopalnie, elektrownie, ciepłownie, spalarnie odpadów, wytwórnie biopaliw, działy przygotowania paliwa, przetwarzania biomasy, cementownie
- Przemysł spożywczy – browary i słodownie, gorzelnie, piekarnie, cukrownie, wytwórnie słodyczy i ciastek, wytwórnie produktów rozpuszczalnych, suszarnie mleka
- Chemia i farmaceutyka – produkcja styropianu, tworzyw sztucznych, farb i pigmentów proszkowych, przetwarzanie szlamów, produkcja leków.
- Przemysł drzewny – wytwórnie pellet, płyt wiórowych, mebli, papiernie, tartaki
- Automotive i lotnictwo – produkcja części samochodowych, produkcja tworzyw sztucznych, odlewów, opon, lakiernie proszkowe
- Rolnictwo – młyny, oczyszczalnie zbóż, wytwórnie mieszanek paszowych, przemysł tytoniowy, spalarnie odpadów zwierzęcych
W każdym z tych sektorów, procesy związane z transportem, magazynowaniem, mieleniem,
kruszeniem, suszeniem i mieszaniem surowców, oraz używane systemy wentylacyjne, kablowe i transportowe, a także różnego rodzaju urządzenia i maszyny stosowane w procesach technologicznych, generują znaczne ilości energii cieplnej.
W obecności odpowiedniego stężenia pyłów, gazów lub płynów, ta energia może spowodować potężny wybuch i pożar, który może okazać się katastrofalny w skutkach. Dlatego tak ważne są odpowiednie rozwiązania, które mogą temu zapobiec.
Jak zapobiegać wystąpieniu przypadków wybuchu pyłu?
Jednymi z najważniejszych czynników jest zastosowanie się do warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie produkcyjnym oraz przestrzeganie wyznaczonych norm i zachowań. Jednak, nie zawsze jesteśmy w stanie kontrolować ich przebieg.
To właśnie tu z pomocą przychodzi nam technologia w postaci zintegrowanych systemów zabezpieczających przed wybuchem pyłu i pożarem.
Do ochrony przeciwwybuchowej i przeciwpożarowej najlepiej zastosować:
- systemy wykrywania i gaszenia iskier
- systemy gaszenia mgłą wodną
- systemy zraszaczy i tryskaczy
- systemy oddymiania i wentylacji
- zamknięcia pożarowe
- alarmy dźwiękowe
Systemy te są zintegrowane, a ich działanie następuje lawinowo po wykryciu zagrożenia ponieważ steruje nimi jedna centrala. Po wykryciu zagrożenia, systemy samoczynnie przystępują do akcji gaszenia pożaru i w razie potrzeby uruchamiają procedury ewakuacji pracowników z zagrożonego rejonu. Mogą także powiadomić o wykryciu zagrożenia odpowiednie służby w celu podjęcia działań ratunkowych.
Wybuchu pyłu i pożaru nie można całkowicie wykluczyć, jednakże zastosowanie zintegrowanych systemów wykrywania wybuchu pył i pożaru w dużym stopniu podwyższy bezpieczeństwo i wpłynie na komfort pracy. Świadomość bezpieczeństwa wśród pracowników z pewnością przełoży się na wydajność produkcyjną zakładu.
Unikniemy także strat spowodowanych przez nieplanowany przestój w produkcji oraz wynikłych z ewentualnych skutków jakie mógłby przynieść niekontrolowany wybuch pyłu lub pożar.
Aby system spełniał swoje zadanie najlepiej jego projektowanie i wykonanie zlecić specjalistom. Dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu opracują oni odpowiedni system dla potrzeb i wymagań danego zakładu lub przedsiębiorstwa.
Na zlecenie Firefly Poland Sp. z o.o.
Artykuł sponsorowany.
